اسلام آباد – 27 – سيپٽمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان دهشتگردي جي ??لاف جنگ ۾ پاڪستان جي ??ي مثال قربانين کي اجاگر ڪندي ان ڳالهه تي زور ڏنو آهي ته پاڪستان کي افغانستان جي ??نگ جي نتيجن تي الزام هڻڻ نه گهرجي، الزام بازي جو رويو ختم ڪري افغانستان جي مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي، صحيح قدم اهو آهي ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام جي لاءِ نئين افغان حڪومت سان تعاون ڪيو وڃي، طالبان جي ??ڪومت ۽ عالمي برادري جي وچ ۾ رابطو هر هڪ جي لاءِ مثبت مفاد رکندڙ هوندو، ماضي جي ??لطين کي ورجايو ته بي چيني، وڏي پئماني تي پناهگيرن ۽ دهشتگردي جهڙا مسئلا وڌندا ۽ سموريون ڌريون متاثر ٿينديون. وزيراعظم اهڙن خيالن جو اظهار ناليواري آمريڪي اخبار واشنگٽن پوسٽ ۾ شايع ٿيل پنهنجي هڪ مضمون ۾ ڪيو. وزيراعظم چيو ته افغانستان بابت آمريڪي ڪانگريس ۾ تازي بريفنگ کي ڏسي حيرت ٿي ته ٻن ڏهاڪن کان وڌيڪ عرصي تائين دهشتگردي جي ??لاف جنگ ۾ آمريڪي اتحادي جي ??يثيت سان پاڪستان جي قربانين جو ڪو ذڪر نه ڪيو ويو پر ان جي ??دران اسان کي آمريڪا جي نقصان جو ذميوار قرار ڏنو ويو، 2001ع کانپوءِ بار بار خبردار ڪندو آيو آهيان ته افغان جنگ کٽي نه ٿي سگهجي ڇو ته افغان ڪڏهن به ڊگهي پرڏيهي فوجي ??سلط کي قبول نه ڪيو ۽ پاڪستان سميت ٻاهران ڪير به ان حقيقت کي تسليم نه ٿو ڪري سگهي. هن چيو ته بدقسمتي سان نائن اليون کانپوءِ پاڪستاني حڪومتن غلطي جي نشاندهي ڪرڻ بدران آمريڪا کي خوش ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي. ان وقت جي پاڪستان جي فوجي ??ڪمران پرويز مشرف نائن اليون کانوءِ آمريڪا جي هر مطالبي تي اتفاق ڪيو جنهن جي پاڪستان ۽ آمريڪا کي تمام وڏي قيمت ادا ڪرڻي پئي. آمريڪا پاڪستان کي چيو ته انهن گروپن کي نشانو بڻايو جن جي ??ي آءِ اي ۽ اسان جي ڳجهي ايجنسي آءِ ايس آءِ 1980ع جي ڏهاڪي ۾ افغانستان ۾ سوويت يونين کي شڪست ڏيڻ جي لاءِ گڏيل طور تي تربيت ڪئي هئي، ان وقت انهن افغانين کي آزادي پسند قرار ڏئي ساراهيو ويو هو، صدر رونالڊ ريگن وائيٽ هائوس ۾ مجاهدن جي ميزباني پڻ ڪئي هئي. وزيراعظم چيو ته جڏهن سوويت يونين کي شڪست ڏني وئي ته آمريڪا افغانستان کي بي يارو مددگار ڇڏيو ويو، پاڪستان ۾ 40 لک کان وڌيڪ افغان پناهگير ۽ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي، انهي سيڪيورٽي خال دوران طالبان اڀري آيا جن مان ڪيترائي افغان پناهگير ڪئمپن ۾ پيدا ٿيا ۽ انهن پاڪستان ۾ تعليم حاصل ڪئي. نائن اليون کانپوءِ آمريڪا کي اسان جي ٻيهر ضرورت پئي پر هن ڀيري انهن ماڻهن جي ??لاف جن جي ??سان عيرملڪي قبضي سان وڙهڻ جي لاءِ گڏجي ??مايت ڪئي هئي، پرويز مشرف آمريڪا کي لاجسٽڪس ۽ هوائي اڏن جي ??ڇ کانسواءِ سي آءِ اي کي پاڪستان ۾ پنهنجا قدم ڄمائڻ جي ??جازت ڏني، جڏهن ته اسان جي ??رزمين تي پاڪستان تي بمباري ڪندڙ آمريڪي ڊرون کي نظرانداز ڪيو ويو. هن چيو ته پاڪ فوج پهريون ڀيرو پاڪ افغان سرحد تي نيم خودمختيار قبائلي علائقن ۾ داخل ٿي ۽ اهو ئي علائقو ان کان اڳ سوويت يونين جي ??لاف جهاد ۾ استعمال ٿيندور هيو آهي، انهن علائقن جي ??زاد پشتون قبيلن جا طالبان ۽ ٻين عسڪريت پسندن سان گهرا لاڳاپا هئا. وزيراعظم عمران خان چيو ته انهن ماڻهن جي لاءِ افغانستان ۾ آمريڪا به سوويت يونين وانگر هڪ قابض ملڪ هو جيڪو اهڙي ئي سلوڪ جو مستحق هو، ان وقت جيئن ته پاڪستان آمريڪا جو ساٿي هو، ان لاءِ اسان کي قصوروار سمجهندي اسان تي حملا ڪيا ويا. پاڪستان جي ??رزمين تي 450 کان وڌيڪ آمريڪي ڊرون حملا ڪيا ويا جن سان پاڪستان تاريخ جو اهو واحد ملڪ بڻجي ويو جنهن تي اتحادي ئي بمباري ڪئي، انهن حملن سان شهري وڏي پئماني تي مارجي ويا، جنهن سان آمريڪا مخالف ۽ پاڪستاني فوج جا جذبا وڌي ويا. وزيراعظم چيو ته پاڪستان جي ??لاف 2006ع ۽ 2015ع جي وچ ۾ 50 عسڪريت پسند گروهن جهاد جو اعلان ڪيو 7 اسان تي 16 هزار کان وڌيڪ دهشتگرد حملا ڪيا ويا، پاڪستان کي 80 هزار کان وڌيڪ ماڻهن جو جاني نقصان کڻڻو پيو ۽ ملڪي معيشت کي 150 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، ان ڏس ۾ پاڪستان جي 35 لک شهرين کي انهن جي گهرن کان بي گهر ڪري ڇڏيو. هن چيو ته دهشتگردن جي ??لاف دهشتگردي جي ??اتمي جي ڪوششن دوران فرار ٿي افغانستان ۾ داخل ٿيندڙ عسڪريت پسندن ڀارتي ۽ افغان انٽيلي جنس ايجنسدين جي مدد ۽ مالي تعاون سان پاڪستان جي ??لاف وڌيڪ حملا شروع ڪيا. هن چيو ته پاڪستان کي پنهنجي ??قاءَ جي ??نگ وڙهڻي پئي، ڪابل ۾ سي آءِ اي جي هڪ اڳوڻي اسٽيشن چيف 2009ع ۾ ل??يو هو ته آمريڪا جي ??ڌوسنئون سخت دٻاءُ سان ملڪ ۾ ڏار پوڻ شروع ٿي ويا ۽ ان جي ??اوجود آمريڪا اسان کان افغانستان جي ??نگ جي لاءِ ڊو مور مطالبو ڪندو رهيو. وزيراعظم چيو ته مون ان جي هڪ سال اڳ 2008ع ۾ ان وقت جي ??ينيٽرز جو بائيڊن، جان ايف ڪيري، هيري ايم ريڊ ۽ ٻين ماڻهن سان ملاقات ڪئي، مون ان خطرناڪ صورتحال طرف انهن جو ڌيان ڇڪرايو ۽ افغانستان ۾ جاري بيڪار فوجي مهم بابت انهن کي ٻڌايو. وزيراعظم چيو ته نائن اليون کانپوءِ سموري عرصي ۾ اسلام آباد ۾ سياسي مفاد غالب رهيو، صدر آصف زرداري جيڪو بنا ڪنهن شڪ جي پاڪستان جي قيادت ڪندڙ سڀ کان ڪرپٽ شخص آهي، ان آمريڪا کي چيو ته هو پاڪستانين کي نشانو بڻائيندو رهي ڇو ته ضمني نقصان آمريڪين کي پريشان ڪري ٿو ۽ ان سان مون کي پريشاني نه آهي، اسان جو اڳيون وزيراعظم نواز شريف به ان کان مختلف نه هو. پاڪستان پاران 2016ع تائين دهشتگردي کي شڪست ڏيڻ باوجود افغانستان ۾ حالتون مسلسل خراب ٿينديون ويون، پاڪستان وٽ هڪ اهڙي منظم فوج ۽ انٽيليجنس ايجنسي هئي جنهن کي عوامي تائيد ۽ حمايت حاصل هئي جڏهن ته افغانستان ۾ ڊگهي جنگ جي لاءِ جواز جي کوٽ کي هڪ بدعنوان ۽ نااهل افغان حڪومت ڳنڀير بڻائي ڇڏيو جنهن کي خاص طور تي ڳوٺاڻي افغان عوام پاران ساک کانسواءِ هڪ ڪٺ پتلي حڪومت طور ڏٺو ويو. هن چيو ته اها ڳالهه افسوسناڪ آهي ته ان حقيقت کي منهن ڏيڻ بدران افغانستان جي ??ڪومت ۽ اولهه حڪومتن پاڪستان تي الزام هڻي ان کي قرباني جو ٻڪرو بڻائڻ جي ڪوشش ڪئي، اسان تي الزام هنيو ويو ته اسان طالبان کي محفوظ پناهگاهون ڏنيون ۽ سرحد جي ٻنهي پاسن ان کي آزاداڻي چرپر جي ??جازت ڏني آهي. وزيراعظم سوال ڪيو ته جيڪڏهن ائين هجي ها هت ڇا آمريڪا 450 کان وڌيڪ ڊرون حملن مان ڪجهه جو استعمال انهن مبينا پناهگاهن کي نشانو بڻائڻ جي لاءِ نه ڪري ها؟ هن چيو ته ان جي ??اوجود پاڪستان ٻين قدمن کانسواءِ افغانستان کي مطمئن ڪرڻ جي لاءِ جوائنٽ بارڊر ويزيبلٽي ميڪينزم جي ??ڇ، بائيوميٽرڪ بارڊر ڪنٽرول جي ??جويز ۽ سرحد تي خاردار تار لڳائڻ جي ??جويز ڏني جيڪا وڏي حد تائين اسان پاڻ ڪئي آهي پر پاڪستان جي هر تجويز کي رد ڪيو ويو، افغان حڪومت ان جي ??دران پاڪستان تي الزام بازي جو سلسلو تيز ڪيو جنهن ۾ ان کي ڀارت جي فيڪ نيوز نيٽ ورڪس جي مدد حاصل رهي جيڪو سوين پروپئگنڊه آئوٽ ليٽس ڪيترن ئي ملڪن ۾ هلائي رهيو آهي. وزيراعظم عمران خان چيو ته وڌيڪ حقيقت پسنداڻو طريقو اهو هو ته طالبان سان تمام گهڻو اڳ ڳالهيون ڪيون وڃن ها ته جيئن افغان فوج ۽ اشرف غني جي ??ڪومت خاتمي جي ??فت کان بچي وڃي ها. هن چيو ته يقينن ان ڳالهه تي پاڪستان تي الزام نه هڻڻ گهرجي ??ه ٽي لکان وڌيڪ تربيت يافته ۽ هٿيارن سان ليس افغان سيڪيورٽي فورسز گهٽ هٿياربند طالبان سان وڙهڻ کان ڇو قاصر رهي؟ بنيادي مسئلو افغان حڪومت جي ڍانچي جو هو جيڪو عام افغان جي نظرن م قانوني حيثيت نه رکندو هو. هن چيو ته اڄ افغانستان هڪ ٻه واٽي تي بيٺل آهي ۽ اسان کي ماضي جي ??لزام بازي کي جاري رکڻ بدران افغانستان ۾ تشدد کي روڪڻ جي لاءِ مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي. هن چيو ته مون کي يقين آهي ته هاڻي دنيا جي لاءِ اهو صحيح قدم هوندو ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام کي يقيني بڻائڻ جي لاءِ نئين افغان حڪومت سان رابطو رکي، عالمي برادري افغانستان جي ??ڪومت ۾ وڏن نسلي گروهن جي ??موليت، افغانين جي ??قن جو احترام ۽ طالبان جي ??ن واعدي کي ڏسڻ گهرندي ته افغانستان جي ??رزمين کي ٻيهر ڪڏهن ڪنهن ملڪ جي ??لاف دهشتگردي جي ??ستعمال نه ڪيو ويندو. وزيراعظم چيو ته جيڪڏهن طالبان اڳواڻن کي خاطري ڪرائي وڃي ته انهن کي حڪومت هلائڻ جي لاءِ مسلسل انساني ۽ ترقياتي مدد ڏني وڃي ٿي ته انهن وٽ پنهنجي واعدن تي قائم رهڻ جو وڏو سبب ۽ صلاحيت هوندي. هن چيو ته اهڙيون مراعتون ڏيڻ سان ٻاهرئين دنيا کي اهو فائدو ٿيندو ته اها طالبان کي پنهنجي واعدن جو احترام ڪرڻ تي راضي ڪندي رهندي، جيڪڏهن اسان اهڙا صحيح قدم کڻندا رهياسين ته اسان اهو حاصل ڪري سگهون ٿا جيڪو دوحه امن عمل جو مقصد هو، هڪ اهڙو افغانستان جيڪو هاڻي دنيا جي لاءِ خطرو نه هجي، جتي افغان چار ڏهاڪن کان تڪرارن کانپوءِ آخرڪار امن جو خواب ڏسي سگهن، ان جي ??بتڙ افغانستان کي ڇڏي ڏيڻ، اڳ ۾ به آزمايو ويو آهي، 1990ع جي ڏهاڪي وانگر اهو عمل تمام گهڻو نقصان جو سبب بڻجندو. وزيراعظم عمران خان چيو ته افراتفري، وڏي پئماني تي لڏپلاڻ ۽ عالمي دهشتگردي جو ٻيهر رونما ٿيڻ جو خطرو فطري نتيجو هوندو ۽ ان کان بچڻ يقيني طور تي اسان جي هڪ عالمي ضرورت آهي.
.jpg)